บทเรียนแรกของช่างแกะสลัก

ยังมีพระเซนรูปหนึ่ง นามว่า

“ต้าเหนียน” สนใจการแกะสลักพระพุทธรูปเป็นอย่างยิ่ง ทว่าติดขัดที่ไม่มีผู้เชี่ยวชาญคอยชี้แนะ รูปสลักพระพุทธรูปที่ทำออกมา จึงล้วนขาดตกบกพร่อง ไม่เป็นที่พอใจ

สุดท้ายจึงตัดสินใจออกเดินทางไปกราบขอคำชี้แนะจากอาจารย์เซนอู๋เต๋อ เพื่อหวังว่า อาจารย์เซนอู่เต๋อจะถ่ายทอดเคล็ดลับการแกะสลักพระพุทธรูปที่ถูกต้องให้

อาจารย์เซนอู๋เต๋อตอบตกลง หลังจากนั้นทุกๆ เช้า พระเซนรูปนี้ต้องไปกราบอาจารย์ที่หอธรรม โดยอาจารย์เซนอู๋เต๋อเพียงแต่ยื่นหินอัญมณีใส่มือให้เขา และสั่งให้กำเอาไว้ให้แน่น จากนั้น จึงสนทนาถึงเรื่องทั่วๆไป เนื้อหาการสนทนาครอบคลุมทุกเรื่อง เว้นเพียงเรื่องการแกะสลักพระพุทธรูปเท่านั้น

ยิ่งไปกว่านั้นอาจารย์เซนยังไม่เคยอธิบายว่า เหตุใดพระเซนต้าเหนียนจึงต้องกำหินอัญมณีเอาไว้ตลอดเวลา

เวลาผ่านไปเรื่อยๆ จนกระทั่งพระเซนต้าเหนียน เริ่มเกิดความเบื่อหน่าย ทว่าไม่กล้าเอ่ยปาก

กระทั่งวันหนึ่ง อาจารย์เซนอู๋เต๋อยื่นหินให้พระเซนต้าเหนียน เหมือนเช่นทุกๆ วัน จากนั้นก็ตระเตรียมสนทนา ทว่าเมื่อกำหิน ไว้ในมือชั่วครู่ พระเซนต้าเหนียนก็รู้สึกไม่ถูกต้อง จึงเอ่ยกับอาจารย์ว่า

“ช้าก่อน ท่านอาจารย์ หินที่ท่านให้ศิษย์วันนี้ไม่ใช่อัญมณี”

อาจารย์เซนจึงเอ่ยถามว่า “หากไม่ใช่ แล้วคืออะไร?”

ต้าเหนียนจึงตอบว่า “เป็นเพียงก้อนหินธรรมดาๆ ก้อนหนึ่ง”

โดยมิคาด ยามนี้อาจารย์เซนกลับกล่าวว่า “ถูกต้อง การแกะ สลักต้องอาศัยมือกับจิตที่เป็นหนึ่งเดียวกัน เจ้ารู้สึกถึงความ ต่างของหินที่อาจารย์ยื่นให้ เนื่องเพราะมีจิตจดจ่ออยู่ ณ ที่นั้น บัดนี้เจ้าผ่านบทเรียนบทแรกของการแกะสลักพระพุทธรูปแล้ว”

ปัญญาเซน : จิตเป็นนาย กายเป็นบ่าว ความสำเร็จทุกสิ่ง เริ่มต้นขึ้นที่ใจ